Huilend zit ze tegenover me aan tafel. Boos, verdrietig en verongelijkt. “Hij zegt dat ik dom ben maar ik ben helemaal niet dom, ik heb alleen dyslexie!” Een opsomming aan verdediging over zichzelf en de situatie volgt. Ik voel onmacht in me opkomen en zou wel naar school willen rennen om de betreffende klasgenoot door elkaar te rammelen. Aan alle kanten kansloos. Dit doe je natuurlijk niet als ouder zijnde (zelfs niet als variant in de Luizenmoeder) plus dat het al na 19.00 uur is en de school gewoon dicht is.
Ik vraag welk klasgenootje deze woorden heeft uitgesproken. Het blijkt het kleine ventje uit de klas te zijn. Hij komt bij wijze van spreken nog net niet tot aan haar navel. Hij is klein omdat hij een nierziekte heeft en zijn groei hierdoor achter blijft. Misschien probeert ook hij zijn beperking te overschaduwen met nare woorden over een ander. Aanval wordt vaak gezien als de best verdediging.
Dit gebruik ik om uit te leggen dat we allemaal wel wat hebben wat anders is. De een is kleiner door een ziekte, de ander heeft minder goeie ogen en draagt een bril, weer een ander heeft ADHD, terwijl de volgende dyslexie heeft. Het maakt ons vooral uniek in wie we zijn in een mix van sterke, minder sterke en zwakkere punten. Beperkingen zowel fysiek als mentaal, zichtbaar maar merendeel juist onzichtbaar. Daarin is geen keuze geweest maar een kwestie van overkomen met honderden verschillende redenen.
Maar bij een beperking op welk gebied dan ook, blijkt het dat het harder knokken is om voor jezelf op te komen, je te verdedigen om maar tot het gemiddelde te komen waar de samenleving naar streeft. Samen zitten ze dus vet onder het gemiddelde van die beruchte Citotoetsen. Jaren heb ik gestreden op school voor een onderzoek naar dyslexie. En ja, ze hebben op lees- en spelgebied een flinke achterstand ten opzichte van het gemiddelde blijkt na onderzoek en een behandelplan wordt opgesteld. Elke week ga ik een half jaar lang nu met ze naar de orthopedagoog op school en 5 x in de week hebben ze een half uur huiswerk.
Met een dyslexieverklaring krijgen ze meer tijd om en kunnen dus langer over de toetsen doen. Maar deze tijd van binnenuit niet kunnen nemen door die onzichtbare druk maakt het dubbel lastig. Druk die is ontstaan om bij het gemiddelde te willen horen. Niet anders willen zijn maar gewoon mee kunnen komen met het grote deel van de klas. Om niet buiten de boot te vallen en dus om niet gepest te worden. Die druk van buitenaf maakt de onrust van binnen groot en de gekregen tijd wordt daarom niet genomen. Waardoor de resultaten weer minder zijn dan er daadwerkelijk in zit. Hoe kan je weten waar Schiermonnikoog ligt als je niet eens weet hoe je het moet lezen en laat staan schrijven? Het is to much! Als een som begint met Samantha dan zijn zij al 5 minuten verder voordat ze uberhaupt aan die som kunnen beginnen. Tegenwoordig heten ze geen Jan, Piet of Janneke meer!
Haar broertje valt haar ondertussen bij met nog een verhaal. Samen zijn ze anders maar samen zijn ze sterk. Het helpt ze met elkaar maar zit ze aan de andere kant weer in de weg. Raadt de een naar woorden, haalt de ander juist de klanken door elkaar met daaronder het grote raakvlak van het niet kunnen automatiseren en onthouden van de regels met het toepassen daarvan. Voor mij als liefhebber van taal, letters en woorden, is dit vaak niet te begrijpen. Er worden woorden weggelaten maar ook erbij gehaald, letters aangeplakt maar ook in een andere volgorde gezet. Voor mij vaak écht onbegrijpelijk.
Ik leer elke week meer over de strugles van hen, de taalregels en wat dyslexie nou is en zeker niet is. Dat het niets met intelligentie te maken heeft, dat het vooral erfelijk is, nooit meer weggaat maar met intensieve behandeling wel beter kan worden. Maar in een snelle tekstgerichte maatschappij altijd een dagelijks ondervinden zal zijn. Het leert mij dat wat er in mijn hoofd omgaat en hoe mijn hersenen werken, letterlijk heel anders kan zijn dan bij een ander. Dat we écht uniek zijn in wie we zijn waarin we van onze vader en moeder genen mee krijgen, we een karakter hebben, normen en waarden meekrijgen in het gezin en omgeving waarin we opgroeien en ons zo ontwikkelingen. Tot die ene unieke IK.
Dat het moraal is van dit verhaal, wat is normaal. Dat we vooral minder moeten oordelen en veroordelen op dat wat we zien maar nog belangrijker juist het niet alleen maar zien vanuit onze eigen perspectief. Dat ieder huisje zijn kruisje heeft en ieder persoon zijn eigen strugle. Dat het vaak is hoe je ermee omgaat, wat het met je doet. Dat ik met volle respect kijk naar mijn eigen rakkers die doorzetten met hun strugle in hun jonge leventje. Waarin het bijna letterlijk struikelen en vallen is over de woorden maar waarbij ze weer opstaan en trots zijn op hun vorderingen en ontwikkelingen. Wat een doorzettingsvermogen als het vallen hard is en het opstaan moeilijk. Dat ze dyslexie hébben maar het niet zíjn en daarom zoveel meer zijn dan dat alleen!
Wist je dat:
- Dyslexie komt uit het Grieks δυς- dys- (“beperkt”) en λέξις lexis (“woord”), dus beperkt lezen; ook wel (onterecht) als woordblindheid aangeduid) is een term die in de wetenschap gebruikt wordt voor ernstige problemen met het kunnen lezen van woorden
- Veel beroemde mensen dyslexie hebben: Leonardo da Vinci, Albert Einstein, Wolfgang Mozart, Pablo Picasso, John Lennon, Steven Spielberg, Wubbo Ockels, Robbie Williams, Jamie Oliver, Walt Disney, Richard Branson, Jan des Bouvrie, Joop van den Ende, Agatha Christie, Bill Gates, Steve Jobs.
- Dat er in Engeland de meeste mensen zijn met dyslexie en in Finland de minste omdat de Engelse taal niet zo geschreven wordt als gesproken en in het Fins juist wel. Fonetisch dus!
- Dat als een van je ouders dyslectisch is, je 40% kans hebt dat jij het ook hebt en bij beide ouders zelfs 60% kans.
- Dat geschat wordt dat 3 tot 5 % van de mensen dyslectisch zijn.
- Dat veel voorkomende kenmerken van dyslexie zijn:
-traag lezen
-radend lezen (woorden vervangen, weglaten, verkeerd lezen)
-moeite met bepaalde klanken, zoals het onderscheid tussen uu-ui-eu.
-veel spelfouten
-moeite met het automatiseren van ei-ij, i-ie, ch-g onderscheid
-b-d omkeren in lezen en schrijven.
