Het Sinterklaasjournaal met Dieuwertje Blok. Een vertrouwde stem en gezicht net als het bekende deuntje. Gelukkig.
Dat is nog niet veranderd.
Met z’n allen zitten we op de bank in volle spanning naar het eerste Sinterklaasjournaal te kijken. Ieder met zijn eigen nieuwsgierigheid over wat er gaat komen. Het duo van bijna 8 met wat er gaat gebeuren tijdens de aankomst van de stoomboot terwijl grote zus van bijna 12 vooral wil weten welke Pieten er allemaal zijn. Papa en mama houden hun hart haast vast in afwachting van de soort Pieten waar we vandaag aan worden voorgesteld. Huispiet zien we als eerste. Volledig zwart en dus vooral volledig zichzelf. Maar niet veel later komt de Raamtikpiet in beeld. Het klinkt magischer dan het is. In mijn ogen is het eerder een trieste aanfluiting. Een volwassen man verkleed in een pietenpak met pruik. Meer is het niet. En van Wellespiet hebben ze een Roetveegpiet gemaakt.
Naast me hoor ik haast een snik als mijn kleine meisje erachter komt dat er geen Pietje Paniek meer zal zijn en ook geen Hoofdpiet. Leg dat dan maar eens uit aan een zevenjarige. Kansloos. Zelf mis ik Pietje Paniek ook gelijk. Voor mij was hij dé reden om naar het Sinterklaasjournaal te kijken. Ik raak inmiddels zelf lichtelijk in paniek. De aftrap is dus begonnen. Zwarte Pieten, Roetveeg Pieten en zelfs gekleurde Pieten. Met jonge kinderen in deze omschakeling van een traditioneel feest, heb je nog meer uit te leggen en te verklaren dan anders in hun vertwijfeling in het geloof. Gelukkig is daar grote zus die deze rol fantastisch op zich neemt. Mee kan gaan in de scheidingslijn van de wereld tussen fantasie en werkelijkheid en wat nu zo ontzéttend krom is in de ongekleurde wereld van de volwassenen, ze dit bijna recht weet te praten. Na al die jaren is het deze periode die voor haar nog steeds zo belangrijk, inspiratievol en fantasierijk is en met hart en ziel wordt beleefd.
Als ik op zaterdagmorgen beneden kom, zit er een grote en toch kleine meid met een wit gezichtje op de bank. In de avond niet kunnen slapen en in de morgen vroeg wakker. Het slaaptekort laat duidelijk zijn sporen na op haar smalle snuitje. Vandaag komt Sinterklaas om 12 uur aan in Maassluis met jawel een noodverordening. Ze is zenuwachtig en wordt gek van die kriebels in haar buik. Het is dé dag dat het pietenpak weer tevoorschijn gehaald kan worden. De zak wordt met vereende kinderkrachten van zolder gesleept en in een mum van tijd ligt de slaapkamer vol met kleurrijke pakjes en zwarte pruiken. Niet veel later heb ik 2 Pietjes en een Hoofdpietje in huis. Het pak van de Hoofdpiet is veel te klein en vooral veel te nep en zorgt voor een grote dosis irritatie en frustratie. Google wordt geraadpleegd en er wordt vriendelijk doch dringend verzocht om dit rood met zwarte pak in velours inclusief struisvogelveer op baret met enige spoed te bestellen. Het zakgeld wordt met zorg en vol overtuiging juist besteed, aldus Hoofdpiet.
Als we in de middag thuiskomen, tref ik naast een geduldige oma, twee kinderen aan en een Hoofdpietje zwart geschminkt. Ik herken haar glinsterende bruine ogen net als het glimmende ijzer op haar tanden. Maar de transformatie is evengoed enorm. Ineens weer dat kleine meisje dat gegroeid is van trots. Ze kan niet wachten om in vol ornaat mee te gaan naar het voetbalveld van haar broertje of naar de gymzaal tijdens het turnen van haar zusje. Om pepernoten uit te delen en te genieten van die blije gezichtjes. Toch merk ik haar gemixte gevoelens. De discussie afgelopen tijd op tv en vooral de afkeer van de volwassenen doen haar pijn en maken haar boos. Dat de magie tussen werkelijkheid en fantasie nog zo flinterdun is, is dat wat in de gehele discussie veel van deze personen nou juist zo ontzettend missen. Het is de magie van het feest van de kinderen en juist zij weten überhaupt niet wat discriminatie is. Net zoals dat ze niet weten wat kaatsenballen in een net zijn of dat je geslagen wordt met een roe als je stout bent.
Het traditionele feest dat inmiddels letterlijk al eeuwen oud is, heeft vele verschillende vieringen gehad als ik Wikipedia mag geloven. Door de eeuwen heen zijn er altijd vele voorstanders en tegenstanders van geweest en is Sinterklaas getransformeerd van een beschermheilige van de kinderen, via een boeman en hardhandige pedagoog, naar een folkloristische kindervriend. Net als Zwarte Piet in het verleden zoveel andere namen heeft gekend en toen meer een knecht was dan nu het geval is.
De laatste jaren is het Sinterklaasfeest dus met name een feest vóór de kinderen. Krijgen zij tegenwoordig een complimentje als ze zoet zijn geweest en zitten ze op de trap als ze stout zijn geweest maar zingen uit volle borst met hart en ziel de oude liederen mee. Zien zij Zwarte Pieten als magisch personen die ondeugende dingen doen, zich gedragen als acrobaten en streken uithalen. Zwart van het zonnetje of door het roet van de schoorsteen, het maakt hen totaal niet uit. Door het oog van de kinderen op deze leeftijd niet gezien als een slaaf of knecht die onderdrukt wordt.
Mijn meisje, ze zou het altijd een hele eer hebben gevonden om naar de Pietenschool in Spanje te mogen gaan. In plaats op ze neer kijken, kijkt ze juist zo ontzettend naar ze op. Het kan niet anders dat de ‘grote mensen’ die dit discriminatie vinden, het kind in zichzelf totaal verloren zijn of nooit hebben gekend. Zich verzetten en een traditie anders neer willen zetten uit pure eigen frustratie maar dat zelf nog niet weten. De wet van de ego is groot. Ik zou ze haast graag thuis willen uitnodigen om komende drie weken mee te beleven met de kinderen om weer te leven vanuit het pure hart in een fantasie die ondanks een werkelijkheid zo mooi en ontvankelijk is. Want het zijn juist zíj die zich zo tegen keren, die zorgen voor die harde discriminatie door te gaan protesteren tijdens een intocht en social media vol bombarderen met keiharde frustraties. Misschien is opsluiten tussen de kinderen in de schoolklassen, in plaats van tussen meer ongelikte beren in de lik, een laatste redding om het feest te laten zoals het was. Guus Kuijer heeft ooit een boek geschreven met de fantastische titel: “Grote mensen, daar kun je beter soep van koken!” Ik geloof dat hij gelijk heeft gekregen.
Juist door het feest in al zijn waarde te laten, laat je iedereen in zijn waarde. Voorlopig lijkt het mij mooi om er niet al te zwart/wit naar te kijken maar op een kleurrijke kinderlijke manier. Ben ik blij en ja zelfs trots dat ik dat vermogen heb. Maar ik ben bang dat als ik later groot ben en wellicht oma, ik zal zeggen dat vroeger de Gulden bestond en ook Zwarte Piet….
